Ο ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ

Τελευταία, η αποχέτευση ακαθάρτων και ο βιολογικός καθαρισμός της περιοχής μου θυμίζουν το γεφύρι που έκτισε, πριν την επανάσταση του ΄21, ο αγαθός Τούρκος Τζαφέρης, τάμα στον Αϊ Δημήτρη για το σαγόνι του που είχε στραβώσει.
Αναρωτιέμαι αν τότε ο δωρητής φανταζόταν τη μελλοντική εξέλιξη της μικρής κωμόπολης. Αν, δηλαδή, το περίφημο γεφύρι του με τα κονιάματα της ηφαιστειακής σκόνης και τα κομψά πέτρινα κτισίματα θα άντεχε ως την ανορθωτική μανία του μετεμφυλιακού κράτους. Γιατί τη δεκαετία του 1960 σκεπάστηκε το τμήμα του χειμάρρου Στρεμμενού που διέρχεται εντός του οικισμού και την περίοδο του χουντικού καθεστώτος ολοκληρώθηκε με την ανέγερση του δημοτικού μεγάρου ακριβώς πάνω στο ιστορικό γεφύρι.
Για χρόνια παραμένει για μένα ανεξήγητο το γεγονός αυτού του «εξωραϊσμού» που πραγματοποίησε η προηγούμενη γενιά των ανθρώπων. Γιατί καλύφτηκε ο χείμαρρος, γιατί εξαφανίστηκε το ιστορικό γεφύρι;
«Για να εξαλειφθεί η εστία των κουνουπιών, τα καλάμια και η λάσπη», μου αντέτειναν κατά καιρούς διάφοροι συνομιλητές μου.
Αλλά, τα κουνούπια αποτελούν μόνιμο πρόβλημα της περιοχής και με τη μεταλλαγμένη τους μορφή σήμερα γίνονται ολοένα και πιο απειλητικά.
Φαντάζομαι πόσο διαφορετική θα ήταν η δόμηση και η όψη αυτής της περιοχής όταν θα τη διέσχιζε ο μικρός χείμαρρος. Τα πλατάνια που θα φύτρωναν στις όχθες του θα πρόσφεραν φωλιά στα άγρια πουλιά και στους περιπατητές τη δροσιά τους.
Η κωμόπολη θα ξεχώριζε για το χάρισμα του μικρού ποταμού της και το γεφύρι θα ήταν μοναδικό κόσμημα, άξιο να μνημονεύεται στους τουριστικούς οδηγούς της περιοχής.
Αλλά, όπως δεν γνώριζε ο Τζαφέρης την ιστορική συνέχεια της περιοχής και την τύχη της δωρεάς του, έτσι φαντάζομαι δεν γνώριζαν και οι προηγούμενοι από μας την εξέλιξη και τη μετατροπή του δύσμοιρου χειμάρρου σε αγωγό παροχετεύσεως οικιακών βόθρων, με τελικό αποδέκτη το Ιόνιο Πέλαγος.
Κατά διαστήματα πλημμυρίζει το αποχετευτικό σύστημα και τα λύματα ξεχειλίζουν στους υπονόμους των βρόχινων νερών και στα ρείθρα των πεζοδρομίων.
Σίγουρα, οι επισκεπτόμενοι την κωμόπολη δεν γνωρίζουν την πραγματική αιτία των εύοσμων αυτών αναθυμιάσεων και πιθανότατα να υποθέτουν ότι αποτελούν παραπλήσιες μυρωδιές του υδρόθειου που αναδύεται από την ιαματική πηγή του Μοσχονερίου.
΄Ετσι, πλέον της καταστροφής του χειμάρρου, εμφανίστηκε ακόμη οξύτερο πρόβλημα, συνδεόμενο με τη συνεχή υποβάθμιση του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος της περιοχής.
Αλλά, όπως οι παλαιότεροι με τη ζεύξη του χειμάρρου κατόρθωσαν προς όφελός τους να εξημερώσουν το φυσικό περιβάλλον και να βελτιώσουν τη θέση της κοινωνικής τους ζωής, έτσι και οι νεώτεροι οραματίστηκαν την αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας με την κατασκευή βιολογικού καθαρισμού και αποχετευτικού δικτύου ακαθάρτων τη δεκαετία του 1980.
Για την αποτελεσματική εκτέλεση του έργου και την αποδοτικότερη λειτουργία του, στην πορεία συμπτύχθηκαν οι δυνάμεις τριών όμορων κωμοπόλεων του Ηλειακού κάμπου, σε διαδημοτικό σύνδεσμο, που βαπτίστηκε με τον χαρακτηριστικό όνομα «Ηρακλής», σε ανάμνηση του άθλου του μυθικού ήρωα που καθάρισε τους κόπρους του Αυγεία.
Οι μελέτες ολοκληρώθηκαν, οι χρηματοδοτήσεις συνέρευσαν από τα κοινοτικά ταμεία, αλλά φευ, το έργο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, παρά τις «αισιόδοξες» εξαγγελίες των εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης.
Οι οικολόγοι και οι ενεργοί πολίτες της περιοχής στέλνουν αγωνιστικά μηνύματα και κινητοποιούνται συνεχώς για την άμεση λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού, αλλά, η αυτοδιοίκηση αδυνατεί να αναλάβει τις ευθύνες της για τη διαχείριση του θέματος αυτού. Άλλωστε, οι «άνθρωποί» της, συνεχώς καταγίνονται με τα επουσιώδη, διαθέτοντας το σπουδαιότερο μέρος του χρόνου τους στη διατήρηση της απαστράπτουσας τηλεοπτικής εικόνας της «προσωπικότητάς» τους.
Σήμερα, κανείς πια, που οι αναμνήσεις του συνδέονται με την παραλία του Αϊ Θανάση και την αγροτική ύπαιθρο, δεν αναγνωρίζει κάτι κοινό με την παλιά εποχή, τουλάχιστον μ’ εκείνη της τελευταίας τριακονταετίας.
Και ακόμη χειρότερα, ίσως να έχει ανεπανόρθωτα κοπεί κάθε σύνδεση με το φυσικό μας περιβάλλον και όσες γέφυρες προσπαθούμε να κτίσουμε είναι μάταιες προσπάθειες μιας ακόμη μεγαλύτερης απομάκρυνσης απ’ αυτό.
Είναι παράξενο, αλλά σκέπτομαι μήπως αυτό που περιέγραφε ο Καρκαβίτσας: « ….την στενήν και ανώμαλον γέφυραν, κάτω της οποίας ο Στρεμμενός έτρεχεν ησύχως.» έκρυβε και άλλο νόημα που χάθηκε πια οριστικά. Αφού, προ πολλού καταστράφηκε ο χείμαρρος και το γεφύρι του, κάπως έτσι χάθηκε και κάθε σύνδεση με τις παλιότερες γενιές και τη μνήμη.

Αγγ. Ζαχαριάδης